ریزش مو
ریزش مو؛ ریختن مو به شکل غیرطبیعی.
ریزش مو در اصطلاح پزشکی آلوپسی نام دارد. ریزش مو انواع متعددی دارد که در اثر علل متعددی حاصل می‌شود. رعایت نکات بهداشتی در سلامت و بهداشت مو و استفاده از برخی محصولات گیاهی در درمان مو مؤثر است.
مفهوم‌شناسی
ریزش مو؛ یعنی مو به شکل غیرطبیعی بریزد.<ref>گوهرشاهی، محافظت از مو، 1390ش، ص7.</ref> آلوپسی یک اصطلاح پزشکی برای ریزش مو است. به ریزش تمام موها یا قسمتی از آن در نقطه‌ای از بدن، آلوپسی گفته می‌شود. ریزش موهای سر از شایع‌ترین نوع آن است.<ref>«آلوپسی چیست؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا </ref>
انواع ریزش مو
ریزش مو انواعی دارد که عبارت‌اند از:
- طاسی طرح مردانه: این نوع طاسی وابسته به هورمون مردانه است که آن را کچلی آندروژنیک نیز می‌نامند؛
- طاسی طرح زنانه: این طاسی مربوط به زنان است، تمام سر به طور یکسان دچار کاهش مو می‌شود؛ ولی زنان مانند مردان دچار طاسی نمی‌شوند؛
- طاسی منطقه‌ای: این نوع طاسی شامل از دست‌دادن منطقه‌ای مو در برخی از نواحی سر یا بدن است که به آن، آلوپسی آره‌آتا، نیز می‌گویند؛
- طاسی کامل: از دست‌دادن تمامی موی سر به طور کامل است که به آن، آلوپسی توتالیس هم اطلاق می‌شود؛
- ریزش موی سرتاسری: در این نوع ریزش مو تمام موهای سر و بدن از دست می‌رود که به آن آلوپسی یونیورسالیس گفته می‌شود.<ref>دهقان، راهکارهای درمان ریزش مو، بی‌تا، ص8 - 6.</ref>
علل ریزش مو
ریزش مو می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. عوارض جانبی برخی از داروها مانند داروی ضد افسردگی، داروی ضد انعقاد خون، داروی ضد نقرس، قرص ضد بارداری در صورت مصرف بیش از حد و شیمی‌درمانی موجب ریزش مو می‌شود.
برخی از بیماری‌ها مانند دیابت، تیفوس، سیفلیس، آنفولانزا و سرماخوردگی مزمن و کم‌خونی در ریزش مو مؤثر است.
مراقبت نامناسب مانند کشیدن بیش از حد موها می‌تواند باعث ریزش مو شود. استرس، بارداری، عفونت قارچی و غیره، نیز از عوامل ریزش مو محسوب می‌شوند.<ref>دهقان، راهکارهای درمان ریزش مو، بی‌تا، ص10-9.</ref>
باورهای رایج درمورد ریزش مو
رایج‌ترین باورهای موجود درمورد ریزش مو عبارت‌اند از:
- عدم وقوع ریزش مو در جوانان: برخی معتقدند جوانان با مشکل ریزش مو روبه‌رو نمی‌شوند؛ اما شواهد حاکی از آن است که استرس، مشکلات هورمونی، بارداری، ژنتیک، عوارض جانبی دارو و غیره، می‌توانند موجب ریزش موی جوانان شوند؛
- به ارث رسیدن ریزش مو از سمت مادر: برخی معتقدند ریزش مو فقط از سمت مادر به افراد به ارث می‌رسد؛ اما ممکن است از طرف پدر هم به ارث برسد؛
- ریزش مو در اثر شستشوی مو با شامپو: برخی معتقدند شستشوی بیش از حد مو با شامپوی دارای مواد شیمیایی قوی، باعث ریزش مو می‌شود؛ اما عدم شستشوی مو به‌طور منظم هم موجب مسدود شدن فولیکول‌های مو با روغن و عرق باعث مختل شدن رشد مو می‌شود؛
- مصرف ویتامین کمک کننده رشد مو: ممکن است برخی ویتامین‌ها به موجب تقویت موی سالم شود؛ اما مصرف هر ویتامینی به‌تنهایی مؤثر نیست؛ بلکه در کنار یک رژیم غذایی خوب مؤثر هستند؛
- رشد سریع‌تر مو با کوتاه‌کردن مکرر آن: کوتاه کردن مکرر مو تأثیری در سرعت رشد آن ندارد؛ اما اگر هر شش یا هشت هفته یک بار، موها کمی کوتاه شود، این امر کمک می‌کند که شخص مرتب و تمیز به‌نظر برسد؛
- کچل شدن در اثر پوشاندن مو: پوشاندن مو فقط در حالتی باعث ریزش مو می‌شود که موجب کشیده شدن مداوم مو شود؛
- ریزش مو در اثر نور آفتاب: قرار‌گرفتن در معرض نور آفتاب در صورتی که به‌مدت طولانی باشد، به‌طور غیرمستقیم می‌تواند در ریزش مو تأثیر داشته باشد؛
- غیرقابل برگشت‌بودن ریزش مو: برخی بر این باورند که ریزش مو غیر قابل برگشت است؛ اما ریزش مو دائمی نیست و فولیکول‌های مو در برخی از انواع ریزش مو با مراقبت‌های صحیح می‌توانند بهبود یافته و موها دوباره رشد کنند.<ref>«۸ باور اشتباه درباره ریزش مو که باید فراموش کنید»، خبرگزاری ایلنا.</ref>
بهداشت مو
نکاتی که رعایت آنها در سلامت و بهداشت مو مؤثر هستند عبارت‌اند از:
- سه بار استحمام در هفته؛
- استفاده از آب ولرم هنگام استحمام؛
- خشک‌کردن مو با حوله و یا نور آفتاب؛
- ماساژ‌دادن پوست و موی سر در صبح و هنگام خواب؛
- کوتاه‌کردن مو هر سه ماه یک بار؛
- استفاده از شانه چوبی؛
- بافتن مو؛
- پوشاندن مو در هوای گرم و سرد؛
- خودداری از بستن مو در بالای سر؛
- بخور با آب جوش و بابونه؛
- مصرف مواد پروتئینی مانند آب میوه؛
- مصرف خشکبار مانند پر هلو؛
- مصرف ویتامین‌ها مانند ویتامین‌های A، C، E، B3، B5، B6،B12؛
- مصرف اسیدهای چرب که در ماهی و روغن زیتون موجود است.<ref>دهقان، راهکارهای درمان ریزش مو، بی‌تا، ص14-9.</ref>
درمان ریزش مو
استفاده از محصولات گیاهی طبق تحقیقات انجام شده در جلوگيري از ريزش مو و سلامت و درمان بیماری‌های مربوط به آن بسیار مؤثر هستند. این محصولات نیز تغذیه مناسبی برای مو محسوب می‌شوند. چند مورد از آنها عبارت‌اند از:
- گياه آس (مورد): این گیاه به‌عنوان تقويتي مو می‌تواند مانع ریزش مو و موجب رشد مجدد آن شود. گيـاه پرسياوشـان نیز به‌دلیل ویتامین E موجود در آن، موی آسیب دیده را ترمیم می‌کند و باعث درخشش مو می‌شود؛
- گیاه سدر: از این گیاه می‌توان برای درمان شوره سر استفاده کرد. همچنین درمان شوره سر موجب کاهش ریزش مو می‌شود؛
- كوئرستين: این گیاه هم در درمـان و جلـوگيري از ريـزش موهـا مؤثر است؛
- عصاره گیاه شنبلیله: این ماده نیز به علت وجود ماده معدنی روی در آن، ریزش مو را مهار می‌کند و در تقویت و رشد مو مؤثر است. همچنین با کمک به ترشح پوست سر و تأمین مقدار مناسب چربی از شوره سر که می‌تواند عامل ریزش مو باشد جلوگیری می‌کند و نرم‌کننده و مرطوب‌کننده طبیعی برای مو است.<ref> بهاء‌الدین و همکاران، «بررسی و اولویت بندی داروهای مفرده مؤثر در درمان ریزش موی سر در منابع طب سنتی اسلام و ایران»، 1399ش، ص245-243.</ref>
پانویس
- ==منابع==
- «آلوپسی چیست؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا، تاریخ درج مطلب: 20 آذر 1391ش.
- بهاء‌الدین، زهرا و همکاران، «بررسی و اولویت‌بندی داروهای مفرده مؤثر در درمان ریزش موی سر در منابع طب سنتی اسلام و ایران»، در مجله طب سنتی اسلام و ایران، شماره 3، پاییز 1399ش.
- دهقان، نصیر، راهکارهای درمان ریزش مو، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
- گوهرشاهی، راشین، محافظت از مو، بی‌جا، بی‌نا، 1390ش.
- «۸ باور اشتباه درباره ریزش مو که باید فراموش کنید»، خبرگزاری کارایران، تاریخ درج مطلب: 25 مرداد 1401ش.